Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου 2011

“Ἀνήκω σὲ µία χώρα µικρή” (Ομιλία του Γιώργου Σεφέρη)

Εδώ και μήνες η Ελλάδα είναι στο πραιτώριο.  Χλευάζεται και  κατασυκοφαντείται.  Αναίσχυντοι αργυραμοιβοί την παίζουν στα ζάρια. Προσβάλλουν τους ανθρώπους της, αμφισβητούν την ιστορία της και τον πολιτισμό της. Όποια  εφημερίδα και να ανοίξεις, μας έχουν κατατάξει στα  «σκουπίδια». Μας θεωρούν ένα περιττό βάρος, από το οποίο όλοι θέλουν να απαλλαγούν, αλλά δεν ξέρουν ακόμα πώς.

Ε, λοιπόν, η Ελλάδα δεν είναι για τα σκουπίδια!
Δεν είμαστε  οι Έλληνες διεφθαρμένοι και τεμπέληδες. Χαβαλέδες ήμασταν για πολύ καιρό. Βάλαμε τον αυτόματο πιλότο. Ένας φτωχός λαός, που γνώρισε την αφθονία και παρασύρθηκε γιατί νόμισε πως θα κρατήσει για πάντα. Πίστεψε και στα «ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα» κάποιων  αδίστακτων πολιτικάντηδων. Για την ακρίβεια ίσως στην Ελλάδα υπάρχουν λιγότεροι διεφθαρμένοι και τεμπέληδες απ’ ότι σε πολλές άλλες χώρες.


Και τώρα ήρθε η ώρα του λογαριασμού. Είναι μια δύσκολη ώρα, αλλά δεν ήρθε το τέλος.
Όμως, ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα το 15% του πληθυσμού της δεν ζει με κουπόνια.
Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα, κάθε ελληνόπουλο έχει δωρεάν πρόσβαση στο Πανεπιστήμιο.
Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα έχουμε ένα, έστω ημιτελές, αλλά έχουμε σύστημα υγείας.
Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα έχουμε ένα κράτος που έχει μια μεγάλη  περιουσία. Άλλα κράτη δεν έχουν τίποτα. Αυτήν βλέπουν και ξερογλύφονται.
Ευτυχώς ακόμα στην Ελλάδα οι γονείς βοηθάνε τα παιδιά τους και εκείνα τους γονείς τους.
Ευτυχώς, η μικρή και φτωχή Ελλάδα δεν ήταν απούσα από καμιά μεγάλη μάχη για την ελευθερία. Και έδινε το είναι της, όταν οι άλλοι είχαν ήδη παραδώσει και την ψυχή και το πνεύμα.
Ευτυχώς ακόμα, η Ελλάδα έχει μέλλον.


Έβλεπα εκείνα τα κορίτσια της Εθνικής Ομάδος Πόλο, να ανεβαίνουν στον Όλυμπο,  μες τη «φωλιά του Δράκου», και είπα , πως  δεν χάθηκε η ελπίδα. Υπάρχει ακόμα το μέταλλο του νικητή.
Η Ελλάδα έχει μέλλον, γιατί στη μακραίωνα ιστορία της κάθε μεγάλη ήττα και καταστροφή, αντί να την  αφανίσει, την ανάσταινε!
Γιατί τα γράφω αυτά; Μου τηλεφώνησαν κάποιοι «φίλοι» απ’ το εξωτερικό και  μας ….νεκρολογούσαν! Είναι απ’ τα κοράκια που έχουν στοιχηματίσει στην πτώχευσή μας και ανησυχούν μήπως και χάσουν τα λεφτά τους!  Και βιάζονται! Τόσο πολύ θύμωσα που έκλεισα το τηλέφωνο. Ύστερα τους έστειλα το κείμενο που ακολουθεί….
 


νήκω σ µία χώρα µικρή.
να πέτρινο κρωτήρι στ Μεσόγειο, πο δν χει λλο γαθ παρ τν γώνα το λαο, τ θάλασσα, κα τ φς το λιου.
Εναι µικρς τόπος µας, λλ  παράδοσή του εναι τεράστια κα τ πράγµα πο τ χαρακτηρίζει εναι τι µς παραδόθηκε χωρς διακοπή.
 λληνικ γλσσα δν παψε ποτ της ν µιλιέται. Δέχτηκε τς λλοιώσεις πο δέχεται καθετ ζωντανό, λλ δν παρουσιάζει κανένα χάσµα.
λλο χαρακτηριστικ ατς τς παράδοσης εναι  γάπη της γι τν νθρωπιά, κανόνας της εναι δικαιοσύνη.
Στν ρχαία τραγωδία, τν ργανωµένη µ τόση κρίβεια,  νθρωπος πο ξεπερν τ µέτρο, πρέπει ν τιµωρηθε π τς ρινύες.
σο γι µένα συγκινοµαι παρατηρώντας πς συνείδηση τς δικαιοσύνης εχε τόσο πολ διαποτίσει τν λληνικ ψυχή, στε ν γίνει κανόνας το φυσικοκόσµου.
Κα νας π τος διδασκάλους µου, τν ρχν το περασµένου αώνα, γράφει: «… θ χαθοµε γιατί δικήσαµε …».
Ατς  νθρωπος ταν γράµµατος. Εχε µάθει ν γράφει στ τριάντα πέντε χρόνια τς λικίας του.  λλ στν λλάδα τν µερν µας, προφορικ παράδοση πηγαίνει µακρι στ περασµένα σο κα  γραπτή. Τ διο κα  ποίηση.
Εναι γι µένα σηµαντικ τ γεγονς τι Σουηδία θέλησε ν τιµήσει κα τούτη τν ποίηση κα λη τν ποίηση γενικά, κόµη κα ταν ναβρύζει νάµεσα σ’να λα περιορισµένο.
Γιατί πιστεύω πς τοτος σύγχρονος κόσµος που ζοµε, τυρρανισµένος π τ φόβο κα τν νησυχία, τ χρειάζεται τν ποίηση. ποίηση χει τς ρίζες της στν νθρώπινη νάσα – κα τί θ γινόµασταν ν πνοή µας λιγόστευε;
Εναι µία πράξη µπιστοσύνης – κι νας Θες τ ξέρει ν τ δεινά µας δν τ χρωστµε στ στέρηση µπιστοσύνης.
Παρατήρησαν, τν περασµένο χρόνο γύρω π τοτο τ τραπέζι, τν πολ µεγάλη διαφορ νάµεσα στς νακαλύψεις τς σύγχρονης πιστήµης κα στ λογοτεχνία. παρατήρησαν πς νάµεσα σ’ να ρχαο λληνικ δράµα κα να σηµερινό, διαφορ εναι λίγη. Ναί, συµπεριφορ το 
νθρώπου δ µοιάζει ν χει λλάξει βασικά. Κα πρέπει ν προσθέσω πς νιώθει πάντα τν νάγκη ν’ κούσει τούτη τν νθρώπινη φων πο νοµάζουµε ποίηση. Ατ  φων πο κινδυνεύει ν σβήσει κάθε στιγµ π στέρηση γάπης κα λοένα ξαναγεννιέται. Κυνηγηµένη, ξέρει πο ν ’βρει καταφύγιο, παρνηµένη, χει τ νστικτο ν πάει ν ριζώσει στος πι προσδόκητους τόπους. Γι’ ατ δν πάρχουν µεγάλα κα µικρ µέρη το κόσµου. Τ βασίλειό της εναι στς καρδις λων τν νθρώπων τς γς. χει τ χάρη ν’ ποφεύγει πάντα τ συνήθεια, ατ τ βιοµηχανία.
Χρωστ τν εγνωµοσύνη µου στ Σουηδικ καδηµία πο νιωσε ατ τ πράγµατα, πο νιωσε πς ο γλσσες, ο λεγόµενες περιορισµένης χρήσης, δν πρέπει ν καταντον φράχτες που πνίγεται παλµς τς νθρώπινης καρδις, πο γινε νας ρειος Πάγος κανός ν κρίνει µ λήθεια πίσηµη τν δικη µοίρα τς ζως, γι ν θυµηθ τν Σέλλεϋ, τν µπνευστή, καθώς µς λένε, το λφρέδου Νοµπέλ, ατο το νθρώπου πο µπόρεσε ν ξαγοράσει τν ναπόφευκτη βία µ τ µεγαλοσύνη τς καρδις του.
Σ’ ατ τν κόσµο, πο λοένα στενεύει, καθένας µας χρειάζεται λους τούς λλους. Πρέπει ν’ ναζητήσουµε τν νθρωπο, που κα ν βρίσκεται.
ταν στ δρόµο τς Θήβας, Οδίπους συνάντησε τ Σφίγγα, κι ατ το θεσε τ ανιγµά της,  πόκρισή του ταν:  νθρωπος. Τούτη  πλ λέξη χάλασε τ τέρας. χουµε πολλ τέρατα ν καταστρέψουµε.  ς συλλογιστοµε τν πόκριση το Οδίποδα.»

Ομιλία του Γιώργου Σεφέρη κατά την τελετή παραλαβής του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας, 11 Δεκεμβρίου 1963
Σαν να το είπε χθές!