Ο Ανδρέας Εμπειρίκος γεννήθηκε στη Μπραϊλα της Ρουμανίας, στις 2 Σεπτεμβρίου του 1901.
Ο πατέρας του, Λεωνίδας Εμπειρίκος, ήταν γόνος μεγάλης εφοπλιστικής οικογένειας με καταγωγή από την Άνδρο, ιδρυτής μεγάλων εταιρειών καθώς επίσης βουλευτής της κυβέρνησης Βενιζέλου (1917 - 1918) και υπουργός Επισιτισμού.
Το 1902 η οικογένεια του Ανδρέα εγκαταστάθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου και μετά από 6 χρόνια στην Αθήνα.
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος μετά το γυμνάσιο υπηρέτησε τη θητεία του στο ναυτικό. Γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά σύντομα διέκοψε τις σπουδές του και εγκαταστάθηκε στη Λωζάνη, όπου ζούσε η μητέρα του μετά το χωρισμό της από τον πατέρα του.
Στη Λωζάνη παρακολουθούσε οικονομικά μαθήματα του πανεπιστημίου και -παράλληλα- έγραφε ποιήματα, μέσα από τα οποία προσπαθούσε να εκτονώσει τα συναισθήματά του, όπως αργότερα είπε ο Ελύτης.
Από το 1921 μέχρι το 1925 δούλευε στην οικογενειακή ναυτιλιακή εταιρεία του Λονδίνου και παράλληλα σπούδαζε φιλοσοφία και αγγλική φιλολογία.
Η αντιπαράθεση με τον πατέρα του το 1926 τον εξώθησε στο να παραιτηθεί από τη δουλειά. Πήγε στη Γαλλία και αποφάσισε να σπουδάσει ψυχανάλυση. Έκανε προσωπική και διδακτική ψυχανάλυση κοντά στον Ρενέ Λαφόργκ, μία αυθεντία στον τομέα του και ιδρυτή της ψυχαναλυτικής εταιρείας Παρισίων. Η συναναστροφή του με πολλούς ψυχαναλυτές τον συνέδεσε με τον Φρουά Γουιτμάν, ο οποίος λάτρευε την ποίηση και τον έφερε σε επαφή με την ομάδα των υπερρεαλιστών.
Το 1931 ο Εμπειρίκος επέστρεψε στην Ελλάδα και εργάστηκε για λίγο στα ναυπηγεία του πατέρα του, έχοντας προαποφασίσει ότι θα αφιερωθεί στην ψυχανάλυση και τη λογοτεχνία.
Στις 25 Ιανουαρίου του 1935 ο Ανδρέας Εμπειρίκος έδωσε μία ιστορική διάλεξη στη Λέσχη Καλλιτεχνών με τίτλο "περί σουρρεαλισμού" και εισήγαγε τον υπερρεαλισμό στην Ελλάδα. Μετά από δύο μήνες εξέδωσε την "Υψικάμινο", την πρώτη ποιητική του συλλογή ενώ την ίδια περίοδο γνωρίστηκε με τον Οδυσσέα Ελύτη.
Ο Εμπειρίκος άρχισε να ασκεί επαγγελματικά τη ψυχανάλυση το 1935, αφού είχε αναγνωριστεί από τη Διεθνή Ψυχαναλυτική Ένωση ως "διδάσκων ψυχαναλυτής". Παράλληλα, ήταν αφοσιωμένος και στο λογοτεχνικό του έργο, μέσα από το οποίο προσπαθούσε να αναδείξει τον υπερρεαλισμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Μάρτιο του 1936 οργάνωσε στο σπίτι του έκθεση υπερρεαλιστικών έργων, η οποία περιελάμβανε έργα πολύ διασήμων ζωγράφων του κινήματος, σπανιότατων βιβλίων, κλπ. Επίσης, πολύ συχνά ταξίδευε στη Γαλλία για να είναι σε στενή επαφή με τους Γάλλους υπερρεαλιστές και ψυχαναλυτές. Διάβαζε αδιάκοπα βιβλία ψυχανάλυσης και ενημερώνονταν συνεχώς για τις εξελίξεις της επιστήμης.
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος παρέμεινε πάντα πιστός στις ιδέες του. Κατά τη διάρκεια της κατοχής οργάνωνε συγκεντρώσεις λογοτεχνών, στις οποίες διάβαζαν αποσπάσματα από τα έργα τους. (Πόσο πολύ θα ήθελα να βρεθεί μια χρονομηχανή για να με ταξιδέψει στο σαλόνι του Εμπειρίκου σε μία τέτοια συγκέντρωση!!!). Μερικά από τα ονόματα που ήταν τακτικοί θαμώνες των συγκεντρώσεων αυτών ήταν ο Νίκος Γκάτσος, ο Νάνος Βαλαωρίτης, ο Νίκος Εγγονόπουλος...
Το 1945 ο Εμπειρίκος άρχισε να γράφει το πολυσυζητημένο, τολμηρό και τεράστιο μυθιστόρημά του "ο Μέγας Ανατολικός" ενώ παράλληλα ολοκλήρωνε κάποιες ποιητικές του συλλογές.
Το 1948 συμμετείχε στην πρώτη Ελληνική ψυχαναλυτική ομάδα.
Το 1962 ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση μαζί με τους Θεοτοκά και Ελύτη, κατόπιν πρόσκλησης του Συνδέσμου "Ε.Σ.Σ.Δ. - Ελλάς" για να έρθουν σε επαφή με τους ανθρώπους του πνεύματος της Σοβιετικής ένωσης και να λάβουν μια εικόνα για το τι συνέβαινε εκεί. Ο Εμπειρίκος κατέγραψε τις εμπειρίες του από αυτό το ταξίδι σε ημερολόγιο.
Ως ανήσυχο πνεύμα, ασχολείτο με τη φωτογραφία και στο ενεργητικό του έχει αρκετές συλλογές φωτογραφιών.
Αξιοθαύμαστο είναι το γεγονός ότι ο Ανδρέας Εμπειρίκος είχε τα κότσια να γίνει ο σκαπανεύς και να φέρει πρώτος στην Ελλάδα το υπερρεαλιστικό κίνημα ενώ ήταν ο πρώτος αναγνωρισμένος από τη διεθνή κοινότητα ψυχαναλυτης. Κι όλα αυτά σε εποχές που πήρε κατακρεουργικές κριτικές για την τέχνη του, οι οποίες μάλιστα συχνά εμπεριείχαν το στοιχείο του χλευασμού ενώ οι επιστήμονες της εποχής του απαξίωναν την ψυχανάλυση. Ωστόσο, όπως δυστυχώς συχνά συμβαίνει με την Ελλάδα που δεν αναγνωρίζει πάντα τα παιδιά της μέχρι που οι ξένοι αποδεικνύονται πιο έξυπνοι, ο Εμπειρίκος ήταν ο πρώτος Έλληνας ψυχαναλυτής που αναγνωρίστηκε από τη Γαλλική Ψυχαναλυτική εταιρεία και κατ' επέκταση από τη Διεθνή Ψυχαναλυτική Ένωση ως "διδάσκων ψυχαναλυτής".
Ο πρώτος γάμος του Εμπειρίκου με την ποιήτρια Μάτση Χατζηλαζάρου διήρκεσε μόνο 4 χρόνια (1940 - 1944). Το 1947 παντρεύτηκε με την Βιβίκα Ζήση.
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος πέθανε στο σπίτι του στη Κηφισιά στις 3 Αυγούστου του 1975 από καρκίνο του πνεύμονα. Το έργο του "ο Μέγας Ανατολικός" εκδόθηκε μετά το θάνατό του σε οκτώ τόμους.
Η προσφορά του Εμπειρίκου, ιδιαίτερα η καλλιτεχνική, άργησε να αποτιμηθεί αλλά -ευτυχώς- αυτή τη στιγμή θεωρείται ως ένας εκ των κορυφαίων της γενιάς του.
Ο σημαντικός άνθρωπος του πνεύματος, ο καλλιτέχνης και επιστήμων Ανδρέας Εμπειρίκος, γιόρταζε τα γενέθλιά του στις 2 Σεπτεμβρίου αλλά έχω εκδόσει τον αστρολογικό του χάρτη, λαμβάνοντας υπόψη μου τη διαφορά των ημερολογίων από το Ιουλιανό στο Γρηγοριανό. ( Η Ρουμανία υιοθέτησε το Γρηγοριανό ημερολόγιο το 1919). Δυστυχώς δεν γνωρίζω την ώρα του αλλά αξίζει να αναλύσουμε το ωροσκόπιό του ακόμη και χωρίς να έχουμε την απόλυτα ολοκληρωμένη εικόνα του.
Παρθένος με Σελήνη στο Ζυγό ο Ανδρέας Εμπειρίκος συνδυάζει τη ρεαλιστική, αναλυτική "ματιά" του Ήλιου του με την καλλιτεχνική φύση της Σελήνης του.
Το τετράγωνο του Ήλιου του με τον Πλούτωνα από τους Διδύμους, δηλώνει ότι είχε πάντα ένα φορτίο που τον πίεζε και τον εξανάγκαζε να εμβαθύνει στα άδυτα της ψυχής του, ψάχνοντας τρόπους για να εκτονωθεί. Να λοιπόν που έχουμε ήδη έναν πολύ καλό λόγο για να ασχοληθεί με την ψυχανάλυση. Το νιώθει ως ανάγκη ύπαρξης. Άλλωστε και ο ίδιος στο Παρίσι αναλύθηκε επί τρία χρόνια και, κρίνοντας από το έργο του, φαντάζομαι ότι ποτέ δεν σταμάτησε να ενδοσκοπεί, να θεραπεύει τις πληγές του και να αναγεννάται μέσα από αυτή τη διαδικασία.
Ο Ήλιος του Εμπειρίκου πραγματοποιεί και ένα αποκλίνον αλλά ισχύον τετράγωνο με τον Ουρανό, ο οποίος βρίσκεται διαμετρικά αντίθετα με τον Πλούτωνα, στον Τοξότη. Να που ο πλανήτης της ανώτερης συνειδητότητας και της πρωτοπορίας βρίσκεται σε ένα ζώδιο που συνδέεται με τη φιλοσοφία και το εξωτερικό. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτός ο άνθρωπος της προόδου έφερε πρώτος στη χώρα μας το καλλιτεχνικό κίνημα του υπερρεαλισμού ενώ εργάστηκε ως ψυχαναλυτής, αδιαφορώντας για την απαξίωση των εκπροσώπων του πνεύματος της εποχής του.
Η καλλιτεχνική Σελήνη του Εμπειρίκου στο Ζυγό πραγματοποιεί όψη τριγώνου με τον Πλούτωνα, δηλαδή έχουμε την ψυχή, το υποσυνείδητο (Σελήνη) σε άριστη σχέση με το συλλογικό ασυνείδητο (Πλούτωνα). Νομίζω ότι δεν χρειάζεται να εξηγήσω περαιτέρω. Το έργο του αποδεικνύει περίτρανα ότι αυτός ο άνθρωπος είχε το χάρισμα να αντλεί πληροφορίες από το συλλογικό ασυνείδητο και να τις υλοποιεί είτε μέσα από τη δουλειά του ως ψυχαναλυτής είτε μέσα από λογοτεχνήματα των οποίων το πνεύμα ήταν κατά πολύ πιο μπροστά από τα δεδομένα της εποχής του.
Ο Ερμής και η Αφροδίτη στο Ζυγό ενισχύουν ακόμη περισσότερο το ταλέντο του να παρέγει αλλά και να αντιλαμβάνεται την τέχνη. Επίσης, σε συνδυασμό με τη Σελήνη του, δηλώνουν την ανάγκη του να συναναστρέφεται καλλιτέχνες (μαζί τους θα πρέπει να ένιωθε άνετα) και σίγουρα τη λατρεία του για τα έργα τέχνης.
Το τετράγωνο του Ερμή του με τον Ποσσεδώνα λειτούργησε ως ενισχυτικό της φαντασίας του αλλά τον έκανε υπερευαίσθητο και, ίσως λίγο εκκεντρικό.
Ο Άρης του Εμπερίκου στο Σκορπιό, σε αρμονική όψη εξαγώνου με τον παντοδύναμο Κρόνο από τον Αιγόκερω, δείχνουν ότι ήταν ένας πολύ δυναμικός άνθρωπος που έβρισκε τους τρόπους να υλοποιεί τα οράματά του.
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος δεν συμβιβάστηκε με τα δεδομένα της εποχής του. Προσπάθησε να φέρει την εξέλιξη, αψιφώντας τους σκοπέλους που πάντα αντιμετωπίζουν οι πρωτοπόροι.
Σμάρω Σωτηράκη
Αν θες να σπουδάσεις αστρολογία κοντά μου από όπου κι αν βρίσκεσαι, μπες στη σελίδα μου πατώντας στο όνομα της Σχολής μου: Uranognosia
