(artist: Frantisec Kupka)
Αυτές είναι οι ιδέες της φίλης μου Ελίνας Τσαβδάρη που πιστεύω ότι αξίζει να τις διαβάσετε, να τις στοχαστείτε, να αφουγκραστείτε τα μηνύματά τους. Η Ελίνα είναι ένα πλάσμα του Φωτός με παιδεία, ακαδημαϊκή και ουσιαστική μόρφωση, που έχω την τιμή και τη χαρά να είναι αγαπημένη μου μαθήτρια στα αστρολογικά σεμινάρια και τακτικά μαθήματά μου.
Το έχουμε καταλάβει όλοι βαθιά μέσα μας: τα πράγματα δεν θα είναι ποτέ πια τα ίδια. Βλέποντας τις εξελίξεις γύρω μας αγανακτούμε, φοβόμαστε, προσποιούμαστε ότι αδιαφορούμε, προσπαθούμε να κρατηθούμε από γνώριμα σχήματα, ελπίζουμε. Μικρές παύσεις κι ανάσες ακολουθούν μεγάλες εντάσεις. Τα πράγματα φαίνεται να κλονίζονται, να αποκτούν μια επίφαση σταθερότητας και μετά να καταρρέουν. Οι δουλειές μας χάνονται, τα καθεστώτα φαίνεται να μην μπορούν να ανταπεξέρθουν στις αλλεπάλληλες προκλήσεις κι εμείς νιώθουμε να θέλουμε να αντιδράσουμε προς κάτι πολύ ισχυρό που μας πιέζει. Αυτό ο καθένας μας το προσωποποιεί ή το σχηματοποιεί διαφορετικά. Είναι τα χρήματα που μειώνονται, είναι η ασφάλεια που έφυγε απ' το παράθυρο, είναι ο κρατικός μηχανισμός, είναι το παγκόσμιο ταμείο, είναι η μουσική που δεν μας αρέσει, είναι οι άνθρωποι μας που δεν μας καταλαβαίνουν πια.
Όμως, αληθινά, δεν είναι τίποτα από όλα αυτά. Είναι μόνο η αποτυχία παραδοσιακών συνταγών να λειτουργήσουν με νέα υλικά. Στην πελώρια πρόκληση που έχει αρχίσει να ξετυλίγεται γύρω μας και, αναμφίβολα, θα αποκτά μεγαλύτερες διαστάσεις προοδευτικά, πρέπει να ανταποκριθούμε με καινούριους τρόπους. Σε μία ταινία κάπως αδιάφορη που είδα πριν λίγο καιρό υπήρχε η φράση "στο μεταίχμιο, εξελισσόμαστε". Είναι βέβαιο ότι βρισκόμαστε σε ένα μεταίχμιο. Είναι επίσης βέβαιο ότι για να υπάρξει κίνηση, μεταβολή κατάστασης, αλλαγή, χρειάζεται μια συσσώρευση έντασης που θα τροφοδοτήσει την προαναφερθείσα αλλαγή. Εκεί ακριβώς βρισκόμαστε. Το ζήτημα ωστόσο δεν είναι να κλάψουμε την κακή μας μοίρα, γιατί όσο κι αν το κάνουμε, αυτή δεν πρόκειται να αλλάξει προς το καλύτερο. Το ζήτημα επίσης δεν είναι να περιμένουμε, γιατί η πάροδος του χρόνου από μόνη της ποτέ δεν επιφέρει κανένα άλλο αποτέλεσμα από τη λήθη και τη φθορά. Δεν θα καταφέρουμε εν μέσω της σημερινής εποχής να την ξεχάσουμε, είναι μια επιλογή που δεν έχουμε. Θα είμαστε απλά ηλίθιοι αν επιλέξουμε να παραδοθούμε στην φθορά. Έχουμε όμως άλλες επιλογές, δηλαδή τις εξής δύο:
Μπορούμε είτε να επιλέξουμε να παραμείνουμε σταθεροί στις ιδέες, συνήθειες και τρόπους μας και να σαρωθούμε ως υπαίθρια καντίνα από τυφώνα, είτε να συλλάβουμε τι είναι πραγματικά ο τυφώνας και να δούμε πως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την ασύλληπτη δύναμή του προς όφελος μας. Γιατί είναι εφικτό. Απαιτεί όμως καινοτομία. Την ακριβή μέθοδο δεν μπορεί να μας την πει κανένας. Πρέπει να την βρούμε, ο καθένας για τον εαυτό του. Υπάρχει ωστόσο ένα πολύ μεγάλο βοήθημα. Στο παρελθόν οι κρίσεις οδήγησαν σε συσπειρώσεις ομάδων και μετέπειτα συγκρούσεις αυτών των ομάδων για να διασφαλίσει η καθεμία αυτά που της ανήκαν και την χαρακτήριζαν. Όσο πιο γενικευμένη η κρίση, τόσο μεγαλύτερες οι ομάδες, τόσο σφοδρότερες και με μεγαλύτερο κόστος και οι συγκρούσεις. Μπορούμε εύκολα να φανταστούμε τις συγκρούσεις που θα μπορούσε να εγκυμονήσει η εποχή μας. Διόλου ευκαταφρόνητου μεγέθους!
Αν αναζητήσουμε και πάλι, όπως επανειλημμένα στο παρελθόν, να διασφαλίσουμε μία γνωστή και παραδοσιακή κατάσταση (δηλαδή, ανισομέρεια και εγωκεντρισμό είτε σε επίπεδο ατόμου είτε σε επίπεδο μεγαλύτερης ομάδας όπως η οικογένεια, η κοινότητα, η πολιτική παράταξη, η κοινωνική τάξη, το έθνος ή η φυλή), με βεβαιότητα θα χαραμίσουμε τις δυνατότητες αυτού του μεταιχμίου. Θα υποστούμε ωραιότατα ότι "νοστιμότατο" θα μας σερβίρει η κρίση, θα πληρώσουμε το κόστος και μετά θα καταλήξουμε στην επίφαση σταθερότητας που αναφέρθηκε στην πρώτη παράγραφο. Και φτου κι απ' την αρχή. Σίγουρα δεν είναι η πρώτη φορά που σκεφτόμαστε την ενότητα. Από τότε που βγήκαν οι πέτρες, κάποιος μιλάει για ενότητα κάποιου τύπου. Τι τύπου όμως;
Η εποχή που διανύουμε μας προσφέρει τα μέσα για να συνειδητοποιήσουμε την ουσιαστική ενότητα της μεγαλύτερης ομάδας της οποίας αυτή τη στιγμή αποτελούμε μέλη, της ανθρωπότητας. Εάν θεωρήσουμε ότι μία τέτοια ιδέα αποτελεί φιλοσοφικό χαριέντισμα, χίμαιρα και ουτοπία, μας μένουν και πάλι οι γνωστές λύσεις. Γιατί αυτή είναι ίσως η μόνη λύση που δεν έχουμε δοκιμάσει. Και μάλιστα όχι μόνο δεν την έχουμε δοκιμάσει αλλά και έχουμε επιμελώς οδηγηθεί και αφεθεί να πιστεύουμε ότι είναι ανέφικτη. Βεβαίως, υπάρχουν τόνοι συγγραμμάτων πολλών καθιερωμένων επιστημών που εξηγούν και επιχειρηματολογούν υπέρ του γιατί δεν μπορεί να συμβεί. Όμως: αργά ή γρήγορα όλα τα δεδομένα καταρρίπτονται ή συμπληρώνονται ώστε να κάνουν χώρο για τη νέα εξέλιξη. Γιατί ακόμη και οι επιστήμες είναι προϊόν και καθρέφτες της συγκεκριμένης φάσης την οποία διανύει η ανθρωπότητα, την κάθε στιγμή.
Οπότε τελικά φτάνουμε στο ερώτημα, αν είμαστε βέβαιοι, απόλυτα βέβαιοι, ότι μπορούμε να καταφέρουμε κάτι, οτιδήποτε, και α) ένα επιστημονικό σύγγραμμα που αναπαύεται στις δάφνες του, β) το αφεντικό μας που το εξυπηρετεί η παρούσα κατάσταση, γ) οι γονείς μας που θέλουν το καλύτερο για μας, δ) οι δάσκαλοι μας που αντλούν την αυθεντία τους από παρωχημένα συγγράμματα, ε) οι πολιτικοί μας που έχουν ταυτιστεί τόσο πολύ με την ψευδαίσθηση της εξουσίας που νομίζουν ότι ασκούν, στ) οι θρησκευτικοί αρχηγοί που έχουν ταυτιστεί τόσο πολύ με τον οργανισμό του οποίου είναι μέλη που έχουν ξεχάσει τον σκοπό που θα έπρεπε αυτός να εξυπηρετεί, ζ) όλα αυτά, είναι σε θέση να μας πείσουν για το αντίθετο; Και αν ναι, γιατί;
Η λογική μας θα έπρεπε να διατελεί την απλή της λειτουργία και να μας λέει το εξής: ο καλύτερος κριτής για το τι είναι καλύτερο για εμάς και για το τι είμαστε ικανοί, είμαστε εμείς οι ίδιοι. Αρκεί να καταλάβουμε ότι ο εγωκεντρισμός, κομματοκεντρισμος, εθνοκεντρισμός, και κάθε άλλου είδους προσήλωση σε ομάδα μικρότερη της μεγαλύτερης στην οποία μπορούμε να ανήκουμε, θα αφήνει πάντα κάποιους από εμάς από έξω. Και να’ σου θα εμφανίζονται πάλι στο προσκήνιο τα ίδια και τα ίδια, συγκρούσεις, ανισομέρεια και πάει λέγοντας.
Τα έχω βαρεθεί τα ίδια και τα ίδια, τα βαριόμουν ακόμη και όταν τα διάβαζα σε βιβλία της ιστορίας, πόσο μάλλον να τα ζω. Και η ευγενέστερη, πλέον αποτελεσματική και ρηξικέλευθη σκέψη μου αυτό τον καιρό είναι ενότητα. Για όλους μας, μηδενός εξαιρουμένου. Ιδεαλισμός; Χίμαιρα; Ουτοπία; Έλλειψη επαφής με την πραγματικότητα; Έτσι νομίζετε; Έχετε δοκιμάσει να χαμογελάσετε απλά και να είστε ευγενικοί με όλους τους ανθρώπους που συναντάτε κάθε μέρα; Γιατί κι αν δεν το έχουμε καταλάβει, στο ίδιο καζάνι βράζουμε όλοι. Για να βγούμε, επίσης κάτι πρέπει να κάνουμε όλοι. Το σκηνικό μετά τον τυφώνα θα είναι σίγουρα διαφορετικό. Θέλουμε να είμαστε τα απομεινάρια μίας υπαίθριας καντίνας ή ο τύπος με την περίεργη συσκευή που έχει καταφέρει να μείνει ακέραιος, να κάνει κάτι μαγικό και να είναι σε θέση και να βοηθήσει οπουδήποτε χρειάζετα
Ελίνα Τσαβδάρη
